Bitkilerde Eşeyli Üreme Biyoloji Konu Anlatımı
A. ÇİÇEĞİN YAPISI VE KISIMLARI
Çiçek tohumlu bitkilerde üreme organıdır. Tohumlu bitkiler açık tohumlu ve kapalı tohumlu bitkiler olmak üzere iki alt bölüme ayrılır.
Açık tohumlu bitkilerin çiçekleri kozalaklar halindedir. Erkek ve dişi kozalaklar aynı bitki üzerinde fakat ayrı olarak bulunur. Tozlaşma, rüzgar yardımı ile olduğundan çok sayıda polen oluşturulur. Döllenmeden sonra tohum taslağında gelişen tohum da kozalak pulları içinde açıkta bulunur.
Kapalı tohumlu bitkilerin çiçeğinin yapısında, çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organ bulunur. Bu yapıların hepsi bulunuyorsa tam çiçek denir. Bu kısımlardan bir veya birkaçı eksik ise eksik çiçek denir. Bir eksik çiçek, sadece erkek organ bulunduruyorsa erkek çiçek, dişi organ bulunduruyorsa dişi çiçek denir. Erkek ve dişi çiçekler aynı bitki de ise tek evcikli, farklı bitkilerde ise iki evcikli bitki denir.
Çanak yaprak, çiçeğin dışında bulunur, yeşil renkte olur. Tomurcuk halinde çiçeğin korunmasını sağlar.
Taç yapraklar genellikle parlak renklidir. Böcekleri çekerek tozlaşmaya yardımcı olur.
Bir çiçekte erkek organların her biri sapçık ve başçık olmak üzere iki bölümden oluşur. Başçık polenlerin oluştuğu kısımdır.
Çiçeğin en içteki bölümü ise dişi organdır. Bir çiçekte bir veya daha fazla dişi organ bulunabilir. Dişi organ, yumurtalık (ovaryum), dişicik borusu ve tepecik kısımlarından oluşur. Yumurtalık içinde tohuma dönüşecek tohum taslakları bulunur. Dişicik borusu polen tüpünün geliştiği yerdir. Tepecik, polenlerin tutunduğu ve çimlendiği nemli, yapışkan kısımdır.
Çiçekli Bitkilerde Üreme Hücrelerinin Oluşumu
Polen (Çiçek tozu) oluşumu: Erkek organın başçığındaki polen keselerinde diploit (2n) kromozomlu polen ana hücreleri mayoz bölünme geçirerek n kromozomlu mikrosporları oluşturur. Her bir polen ana hücresinden 4 adet mikrospor meydana gelir. Her mikrospor çekirdeğinin mitoz geçirmesiyle ikişer çekirdekli polenler oluşur. Çekirdeklerden biri döllenmede görev alan üretken çekirdek (generatif), diğeri polen tüpünü oluşturan tüp çekirdektir (vejetatif).